Nog een dag of twee te gaan geloof ik, en we kunnen Rutte bijschrijven in ons lokale Guinness Book of Records als langstzittende premier. Je kunt er natuurlijk ook een draai aan geven door er op te wijzen wat er van komt, als je tot vér na je houdbaarheidsdatum blijft zitten. Waar kwaadaardigheid het fenomeen ‘regering’ misschien niet altijd volledig kan verklaren, maakt incompetentie het plaatje meestal wel rond.
De tweede kamer hoort de wet-gevende macht te zijn én in feite ook de controlerende macht. Het kabinet moet dan de uitvoerende macht zijn.
Het kabinet is echter, naast de wetgevende macht, vooral onder Rutte, de wet-némende macht geworden: het kabinet eigent zich de wet toe, passeert het parlement links en rechts met noodwetten, die na verloop van tijd gepromoveerd worden tot permanente wetgeving. Of er wordt, als de wet ‘onnodig’ de macht van de regering inperkt, in een één-tweetje met de tweede en eerste kamer, wetgeving erdoor gejast die deze hindernissen weg moeten nemen. Je hoeft niet lang naar voorbeelden te zoeken.
Quis custodiet ipsos custodes? (Juvenalis, dichter in de 2e eeuw AD; Satire VI, verzen 347–348)
Wie controleert de controleurs? Het volk zelf is bij uitstek de controleur van de kamer(s) die de uitvoerende macht onder controle moet(en) houden. Daarvoor zijn in een democratie, waar de macht per definitie bij het volk, c.q. de kiezers ligt, ooit regelmatige en eerlijke verkiezingen bedacht. Het volk laat het echter al honderden jaren, of zolang democratiën bestaan, afweten, omdat het volk telkens weer géén actieve herinneringen heeft aan gebroken verkiezingsbeloften, achterkamertjes- en wandelgang-afspraken, het dictaat van lobbygroepen, en iedere keer zijn keuze maakt op wat partijen beloven te zullen gaan doen, inplaats van op wat ze in afgelopen regeerperioden hebben gepresteerd. Wat dat betreft is evenredige vertegenwoordiging in ieder geval prima gerealiseerd op het gebied van actieve herinnering, of het gebrek er aan: “het volk” als geheel is in dat opzicht niet veel beter dan de democratisch steeds weer herkozen premier.
Waar de kamer nog af en toe tegensputtert blijkt de meerderheid, de coalitie-plus, een applausmachine te zijn van het kabinet en is de rechtsprekende macht deels medeplichtig, deels monddood gemaakt. Goedwillenden zijn er beslist, maar zij worden terzijde geschoven door de macht van de old-boyse-and-girls-netwerken die zich decennia lang hebben kunnenconsolideren. Of gesensibiliseerd. Of worden gepromoveerd naar een functie elders.
Demonstraties houden de gemoederen een tijdje flink bezig en zijn zeker zinvol om de focus weer even scherp te stellen, maar het is nodig alle misstanden aan de kaak te stellen: geduldig herhaald, goed onderbouwd én waar mogelijk met humor aantrekkelijk gemaakt in de alternatieven media EN toegankelijk gedocumenteerd om de volle omvang voor het grote publiek onontkoombaar duidelijk te maken. Zodat niemand kan zeggen dat ze het niet geweten hebben.
De politiek volgt, uiteindelijk, zetel na verloren zetel.